Decyzja dotycząca sposobu naliczania podatku dochodowego jest jedną z najważniejszych, jakie podejmuje się w trakcie zakładania działalności gospodarczej. Mimo iż większość przedsiębiorców wybiera opodatkowanie na zasadach ogólnych, to warto poznać dostępne alternatywy, bowiem – w zależności od rodzaju działalności i jej skali – niektóre okazują się być bardzo korzystne. Tym razem poznaj zalety i wady zasad ogólnych oraz podatku liniowego.

Zasady ogólne

Zasady ogólne to najczęściej stosowana przez przedsiębiorców forma opodatkowania, szczególnie w przypadku wielobranżowej działalności i przy wysokich kosztach, których wysokość można udokumentować. Zasady ogólne polegają na płaceniu podatku dochodowego od dochodu, a nie od przychodów, jak w przypadku ryczałtu.

Aby prawidłowo obliczać podstawę opodatkowania, należy prowadzić księgę przychodów i rozchodów (KPiR), czyli kompletną ewidencję wszystkich przychodów i kosztów. Na zasadach ogólnych opłaca się podatek w tzw. skali progresywnej – obecnie są dwie stawki: 18 proc. oraz 32 proc. W przypadku zasad ogólnych mamy również do czynienia z kwotą wolną od podatku. Jest to ustalona urzędowo suma, którą można zarobić w ciągu roku i nie powoduje to obowiązku podatkowego. Nazywa się ją również kwotą zmniejszającą podatek. Jeśli zostanie wpłacona, to rozliczenie roku podatkowego wykaże nadpłatę, która wróci do podatnika.

Tę formę opodatkowania przedsiębiorca może wybrać podczas rejestracji działalności gospodarczej na druku CEIDG-1. Po zakończeniu roku podatkowego podatnik opodatkowany na zasadach ogólnych składa w odpowiednim urzędzie skarbowym zeznanie roczne PIT-36 w terminie do 30 kwietnia kolejnego roku podatkowego.

Zasady ogólne, podobnie jak pozostałe formy opodatkowania, mają swoje wady i zalety. Do tych pierwszych należy wspomniana konieczność prowadzenia ewidencji księgowych (KPiR, księgi rachunkowe). Ponadto, po przekroczeniu dochodu 85.528 zł przedsiębiorca jest zmuszony do zapłaty podatku dochodowego wg stawki 32 proc.

Wśród zalet należy wymienić następujące:

• prawo do skorzystania z ulg podatkowych (m.in. ulga z tytułu wychowywania dzieci),
• prawo do wspólnego rozliczenia z małżonkiem,
• prawo do rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
• prawo do pomniejszenia osiągniętych przychodów o poniesione koszty uzyskania przychodów.

Podatek liniowy

Ogólne zasady zakładają istnienie dwóch progów, a jednak przedsiębiorcy indywidualni oraz wspólnicy spółek cywilnych mogą wybrać również liniową stawkę podatku dochodowego, w wysokości 19 proc. Nie „wpadają” wówczas w wyższa stawkę podatkową, ale tracą kwotę wolną od podatku, wszystkie ulgi i możliwość rozliczania się wraz z małżonkiem. Zaliczki na podatek dochodowy przy opodatkowaniu podatkiem liniowym można opłacać miesięcznie lub kwartalnie. Przy czym kwartalny sposób rozliczeń przysługuje jedynie tzw. małym podatnikom oraz przedsiębiorcom rozpoczynającym działalność gospodarczą. Zaliczki należy wyliczyć i wpłacić na konto odpowiedniego urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po okresie rozliczeniowym. W przypadku okresowych rozliczeń podatnik nie składa żadnych deklaracji.

Podatek liniowy jako formę opodatkowania przedsiębiorcy mogą wybrać podczas rejestracji działalności gospodarczej na druku CEIDG-1. Po zakończeniu roku podatkowego, podatnik opodatkowany podatkiem liniowym składa w urzędzie skarbowym do 30 kwietnia roku następnego za rok poprzedni zeznanie roczne PIT-36L.

Z liniowej stawki podatku nie mogą skorzystać osoby świadczące usługi na rzecz swojego byłego pracodawcy (który zatrudniał na umowę o pracę) i w zakresie odpowiadającym obowiązkom na byłym etacie. Wśród wad tej formy rozliczenia należy wymienić wspomniany już brak prawa do skorzystania z większości ulg podatkowych oraz do wspólnego rozliczenia z małżonkiem i brak kwoty wolnej od podatku. Zaletą jest natomiast jedna stawka podatku, bez względu na wysokość osiąganego dochodu.

Rozliczanie podatku

Podatek dochodowy rozlicza się rocznie, lecz w każdym miesiącu lub kwartale (w zależności od decyzji przedsiębiorcy) należy wpłacać do urzędu skarbowego zaliczkę na ten cel. Przy karcie podatkowej kwota jest odgórnie ustalona. Ryczałt oznacza stały procent od przychodów. W przypadku zasad ogólnych lub podatku liniowego, oblicza się ją za pomocą formularza PIT-5, jednak nie składa się go w urzędzie – wystarczy wpłacić obliczoną kwotę, a dokument zachować. Zaliczkę uiszcza się do dnia 20. kolejnego miesiąca. Po zakończeniu roku składa się rozliczenie roczne.

Źródło: Bisewski T.: 7 kroków do własnej firmy, Edgard, Warszawa 2015 r.