Decyzja dotycząca sposobu naliczania podatku dochodowego jest jedną z najważniejszych, jakie podejmuje się w trakcie zakładania działalności gospodarczej. Mimo iż większość przedsiębiorców wybiera opodatkowanie na zasadach ogólnych, to warto poznać dostępne alternatywy, bowiem – w zależności od rodzaju działalności i jej skali – niektóre okazują się być bardzo korzystne. Tym razem poznaj zalety i wady karty podatkowej oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Karta podatkowa

Karta podatkową jest zryczałtowaną formą opodatkowania. Jest najprostszą formą rozliczania się z fiskusem i polega na płaceniu co miesiąc ustalonej kwoty podatku, niezależnie od wielkości przychodów. Sumy te z reguły są niewielkie, ale istnieje ryzyko, że podatek będzie trzeba zapłacić pomimo braku przychodów. Stawka karty podatkowej jest uzależniona od kilku czynników, takich jak np.:

• rodzaj wykonywanych usług,
• wielkość zatrudnienia,
• wielkość (liczba ludności) miejscowości, w której działalność jest prowadzona,
• rozmiar prowadzonej działalności,
• wiek podatnika itp.

Karta podatkowa przeznaczona jest jedynie dla tych podatników, którzy prowadzą rodzaj działalności określony w art. 23 ust. 1 Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (np. opieka domowa nad dziećmi i osobami starszymi itp.).

Aby móc korzystać z tej formy opodatkowania, należy zgłosić taką chęć do urzędu skarbowego, używając druku PIT-16. Mogą to zrobić wyłącznie osoby prowadzące działalność gospodarczą oraz spółki cywilne – pozostałe spółki nie mają takiej możliwości. Po złożeniu wniosku należy poczekać na indywidualną decyzję urzędu, bowiem samo złożenie wniosku nie upoważnia do korzystania z tej formy opodatkowania.

Stosowanie karty podatkowej jest obwarowane kilkoma restrykcjami, a mianowicie:

• w ramach działalności nie można korzystać z usług osób niezatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę;
• nie można także korzystać z usług innych przedsiębiorstw, z wyjątkiem tych niezbędnych do prowadzenia działalności i niewykonywanych przez nas samych (np. zegarmistrz nie może skorzystać z usług innego zakładu zegarmistrzowskiego);
• przedsiębiorca nie może prowadzić innej działalności gospodarczej, np. dodatkowej działalności w formie spółki cywilnej;
• małżonek przedsiębiorcy nie może prowadzić działalność w tym samym zakresie;
• nie można wytwarzać wyrobów, które są objęte podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem energii elektrycznej z odnawialnych źródeł);
• działalność prowadzić można wyłącznie na terenie RP.

Złamanie powyższych warunków oznacza automatycznie przejście na opodatkowanie na zasadach ogólnych. Fakt ten należy niezwłocznie zgłosić do urzędu skarbowego.

Podatnicy wybierający kartę podatkową nie mają obowiązku prowadzenia KPiR, jednak są zobowiązani m.in. do:

• wydawania rachunków i faktur na żądanie klienta;
• płacenia podatku w formie karty podatkowej do 7-ego dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni;
• złożenia na formularzu PIT-16A do 31 stycznia rocznej deklaracji za poprzedni rok podatkowy o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej i odliczonej od karty w danym roku.

Do zalet karty podatkowej – poza wspomnianym brakiem obowiązku prowadzenia KPiR – należy zaliczyć również niską i jednolitą wartość podatku płatnego okresowo. Wadami są:

• brak możliwości odliczenia od przychodów kosztów uzyskania przychodów;
• możliwość odliczenia jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne (7,75%);
• jej uniezależnienie od osiąganych dochodów.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Alternatywą dla karty podatkowej, wymagającą co prawda prowadzenia bardzo prostej księgowości, polegającej na zapisywaniu kwot przychodów, ale bez ryzyka płacenia podatku przy ich braku (wysokość podatku obliczana jako stały procent od wielkości przychodów), jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. To dość specyficzna forma opodatkowania, przy której przedsiębiorca nie może pomniejszyć osiąganych przychodów o poniesione koszty podatkowe, jest przeznaczona wyłącznie do osób prowadzących indywidualną działalność gospodarczą oraz działających w spółkach cywilnych i spółkach jawnych, które w roku poprzedzającym rok podatkowy:

• uzyskały przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 150.000 euro,
• uzyskały przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 150.000 euro.

Wybór stawki uzależniony jest od rodzaju działalności i przedstawia się następująco: 3% (m.in. dla gastronomii), 5,5% (m.in. dla robót budowlanych), 8,5% (m.in. dla przedszkoli, usług najmu), 17% (m.in. dla usług parkingowych, hotelarskich) oraz 20% (m.in. dla lekarzy, pielęgniarek, nauczycieli).

Aby skorzystać z ryczałtu, nie trzeba składać żadnych dodatkowych dokumentów do urzędu skarbowego – można wybrać tę formę podczas wypełniania wniosku do CEDG. Korzystanie z tej formy jest obwarowane kilkoma restrykcjami, a mianowicie:

• nie można prowadzić niektórych rodzajów działalności, w tym przede wszystkim: kantoru, lombardu, apteki;
• nie można handlować dewizami, częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych ani świadczyć usług detektywistycznych i ochroniarskich, reklamowych, pośrednictwa finansowego;
• małżonek przedsiębiorcy nie może prowadzić działalności w tym samym zakresie;
• nie można wytwarzać wyrobów, które są objęte podatkiem akcyzowym (za wyjątkiem energii elektrycznej z odnawialnych źródeł);
• nie można wykonywać żadnych czynności, które w ciągu danego roku kalendarzowego lub roku poprzedzającego ten roku wykonywało się w ramach umowy o pracę.

Złamanie powyższych warunków oznacza automatyczne przejście na opodatkowanie na zasadach ogólnych, a fakt ten należy natychmiast zgłosić do urzędu skarbowego.  Podatnik opodatkowany ryczałtem jest ponadto zobligowany do prowadzenia ewidencji przychodów oraz m.in.: posiadania i przechowywania dowodów zakupu; prowadzenia wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych; prowadzenia ewidencji wyposażenia.

Do wad tego sposobu rozliczania się należy m.in. konieczność sporządzania wspomnianego spisu z natury oraz brak prawa do rozliczenia się wspólnie z małżonkiem i brak możliwości skorzystania z tzw. ulgi na dzieci oraz na nowe technologie. Wśród największych zalet należy natomiast wymienić ograniczoną ilość dokumentacji, a także brak obowiązku składania comiesięcznych deklaracji.