Jako przedsiębiorca, jesteś zobowiązany do opłacania składek ZUS za siebie, a jeżeli zatrudniasz pracowników – również za nich. Obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym powstaje od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności. Jakie składki i w jakiej wysokości musisz opłacać?

Składki ZUS – przedsiębiorca i jego obowiązki

Dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) każda osoba prowadząca działalność gospodarcza występuje w podwójnej roli. Z jednej strony jest ubezpieczonym, czyli osobą, która nabywa od ZUS świadczenia: emerytalne, zdrowotne itp. Z drugiej strony przedsiębiorca jest płatnikiem składek, czyli podmiotem zobowiązanym płacić składki za siebie oraz za swoich pracowników.

Przedsiębiorca, który założył swoją własną działalność, musi opłacać składki ZUS na trzy rodzaje ubezpieczenia społecznego: emerytalne, rentowe i wypadkowe. Ponadto konieczne jest także regulowanie ubezpieczenia zdrowotnego i składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Opłacanie składek na ubezpieczenie chorobowe jest nieobowiązkowe, choć warto zastanowić się nad ich regulowaniem, bowiem można wówczas skorzystać z zasiłku chorobowego, macierzyńskiego i świadczenia rehabilitacyjnego.

Wysokość składek

W 2017 r. składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 499,28 zł (19,52% podstawy opodatkowania), rentowe – 204,62 zł (8%) i chorobowe – 62,67 zł (2,45%). Ubezpieczenie wypadkowe opłacane jest w kwocie ustalonej na podstawie Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 roku w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków. W 2017 roku jest to nie mniej niż 46,04 zł (tj. 1,80%). Składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2017 r., począwszy od składek należnych od dnia 1 stycznia 2017 r., nie może być niższa niż: 297,28 zł (tj. 9,00% podstawy wymiaru).

Preferencyjna składka ZUS

Osoby rozpoczynające prowadzenie działalności gospodarczej, mają prawo do opłacania, przez okres 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej, obniżonych składek na ubezpieczenie społeczne. Ważne jest, że obniżone składki obowiązują przez 24 pełne miesiące, czyli dopiero za 25 pełny miesiąc płaci się większa stawkę podstawową. Niepełne miesiące działają zatem na korzyść płatnika – wystarczy rozpocząć działalność drugiego dnia miesiąca, by pierwszy miesiąc działalności nie by pełny (wówczas zyskuje się dodatkowy miesiąc z pomniejszoną stawką). Preferencyjna stawka składek do ZUS ułatwia start początkującym przedsiębiorcom, należy jednak pamiętać, że w przyszłości również otrzymywane świadczenia z tego tytułu będą należeć do najniższych.

Z obniżonych składek mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy:

• nie prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły pozarolniczej działalności,
• nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla tych osób w 2017 r. stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 600 zł (30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w 2017 r.). W tym przypadku ubezpieczenie emerytalne wynosi 117,12 zł (tj. 19,52%) , rentowe – 48 zł (tj. 8%) , chorobowe – 14,70 zł (tj. 2,45%), natomiast ubezpieczenie wypadkowe – 10,80 zł (tj. 1,80%).

Terminy opłacania składek

Sam fakt opłacenia składki to za mało – jako płatnik składek masz obowiązek regulować swoje zobowiązania terminowo, za każdy miesiąc kalendarzowy. Należności z tytułu składek należy wpłacać odrębnymi przelewami / wpłatami, na rachunki ZUS, tj.:

• 83101010230000261395100000 – ubezpieczenia społeczne,
• 78101010230000261395200000 – ubezpieczenie zdrowotne,
• 73101010230000261395300000 – Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP),
• 68101010230000261395400000 – Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP).

W tym samym terminie przesyłasz: deklarację rozliczeniową (ZUS DRA), imienne raporty miesięczne (ZUS RCA, ZUS RZA, ZUS RSA) oraz opłacasz składki za dany miesiąc:

• do 5. dnia następnego miesiąca – jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe,
• do 10. dnia następnego miesiąca – osoby fizyczne opłacające składkę wyłącznie za siebie (jeśli nie zatrudniasz pracowników),
• do 15. dnia następnego miesiąca – pozostali płatnicy (jeśli zatrudniasz pracowników, w tym również składkę za siebie).

Jeśli termin płatności przypada na dzień wolny od pracy, tj. święto lub weekend, to składka powinna być opłacona nie później niż w pierwszym dniu roboczym następującym po dniu wolnym. Ustalając datę dokonania płatności bierze się pod uwagę dzień wyjścia przelewu z banku, a nie dotarcia pieniędzy na konto ZUS.

Jeżeli przedsiębiorca nie zatrudnia pracowników i decyduje się na opłacanie minimalnych składek ZUS czy to preferencyjnych, czy też podstawowych, to nie dotyczy go comiesięczny obowiązek składania deklaracji ZUS DRA. Obligatoryjne jest tylko złożenie pierwszej deklaracji, natomiast jeśli w kolejnych miesiącach składki nie ulegają zmianie, to deklaracje się klonują. W ten sposób powstaje obowiązek wypełniania formularza wyłącznie wówczas, kiedy coś się w nim zmienia (np. wysokość składek).